Co to jest strofantyna?

Strofantyna to naturalny związek roślinny będący składnikiem m.in. leków zapobiegających chorobom i zawałom serca. Choć odkryta ponad 150 lat temu substancja nie występuje dziś w formie gotowego do zakupu leku, a współczesna medycyna o niej stopniowo zapomina, to wciąż wielu doświadczonych lekarzy uznaje strofantynę za najlepszy ziołowy lek na serce, o najmniejszym spektrum skutków ubocznych. Co to jest strofantyna? Czy strofantyna a ouabina to to samo? Jak działa ten naturalny związek chemiczny roślinnego pochodzenia? Zapraszam do lektury.

Co to jest strofantyna?

Strofantyna (inaczej ouabaina) to naturalny glikozyd nasercowy otrzymywany z nasion, łodyg i liści odpowiednich gatunków skrętnika wdzięcznego (Strophanthus gratus). Roślina ta pochodzi z Afryki Wschodniej i odkryta została w roku 1861, podczas jednej ze słynnych ekspedycji szkockiego misjonarza, lekarza i odkrywcy – Davida Livingstone’a.

Biorący udział w wyprawie brytyjski lekarz i botanik – John Kirk, zauważył, że nie odczuwa problemów z sercem na które chorował od dawna. Fakt ten powiązał z myciem zębów szczoteczką, która uprzednio miała bezpośredni kontakt z nasionami ouabainy.

Tym oto sposobem wyciąg ze skrętnika wdzięcznego (Strophanthus gratus), którego afrykańskie plemiona używały do zatruwania strzał, stał się przedmiotem zainteresowania współczesnych medyków zajmujących się leczeniem chorób serca.

Co ciekawe od 1991 roku wiemy, że ouabaina (inna powszechnie stosowana nazwa tej substancji) jest produkowana przez organizm człowieka. Jest zatem uznawana za endogenny związek co ma silne implikacje dla oceny jej toksyczności i stosowania.

Historia stosowania strofantyny

Po odkryciu w Afryce, że wyciągi ze strofantu działają na problemy z sercem, został on wprowadzony do produkcji leków nasercowych. Jej odkrycie uznano za ogromny sukces i porównywano do wynalezienia penicyliny czy insuliny.

Głównym obszarem zainteresowania strofantyną były Niemcy, gdzie przez dobre 50 lat, od lat 30. do późnych lat 80. XX wieku, była lekiem pierwszego wyboru w leczeniu osób chorych na serce.

W latach 1905-1906 lekarz niemiecki Albert Fraenkel rozpoczął badania nad dożylnym podawaniem glikozydu strofantyny.

Następnie profesor Uniwersyteckiego Szpitala Medycznego w Düsseldorfie Ernst Edens, a także kardiolog dr Berthold Kern, zaprezentowali środowisku medycznemu swoje spostrzeżenia dotyczące pozytywnego wpływu podawania strofantyny pacjentom borykającym się z niewydolność sercową lub chorobą niedokrwienną serca.

Żaden z nich nie był w stanie jednak udowodnić mechanizmów jej działania, mimo iż pacjenci, którym podawano strofantynę, nie odczuwali żadnych dolegliwości z tytułu jej stosowania, a deklarowany przez samych pacjentów stan zdrowia ulegał poprawie. Ich odkrycia i wnioski zignorowano.

Nie zważając na obiecujące efekty leczenia, od roku 1960 strofantyna była powoli wypierana przez inne leki nasercowe a w 1971 roku autorytarnie oświadczono, że jest nieskuteczna mimo wskazywanych korzyści.

Więcej na temat historii stosowania tej substancji w medycynie przeczytasz tutaj: Zapomniana historia strofantyny

Działanie strofantyny

Strofantyna wykazuje pozytywne działanie inotropowe, poprawiając zdolności skurczowe mięśnia sercowego. Dzieje się tak za sprawą blokowania pompy sodowo-potasowej i wpływu strofantyny na stabilizację jej prawidłowej pracy. To z kolei powoduje zwiększenie wewnątrzkomórkowego poziomu sodu, a tym samym na zatrzymanie jonów wapnia wewnątrz komórki. W ten sposób wywiera ona dodatni efekt inotropowy, zwiększając siłę skurczu mięśnia sercowego.

Podobnie jak inne glikozydy nasercowe wpływa na układ nerwowy przywspółczulny, aktywując go. Zwiększenie napięcia nerwu błędnego, odpowiedzialnego przede wszystkim za pracę serca oraz układu oddechowego i pokarmowego, zwalnia i wycisza rytm pracy serca. Poprzez rozszerzanie naczyń wieńcowych strofantyna, przyczynia się także do obniżania ciśnienia krwi i tym samym zapobiega uszkodzeniom wynikającym z nadciśnienia.

Podsumowując, strofantyna może chronić serce i naczynia poprzez:

• Zwiększanie siły skurczu mięśnia sercowego (wyższą zdolność pompowania)
• Rozszerzanie naczyń wieńcowych
• Obniżanie ciśnienia krwi
• Normalizowanie rytmu serca
• Zapobieganie uszkodzeniu komórek w przypadku zawału serca
• Według bazy Drugbank – Strophantus gratus z ouabainą wykazuje działanie korzystne z punktu widzenia problemu włóknienia naczyń krwionośnych, arytmii / trzepotania przedsionków serca oraz innych problemów sercowych. Link do strony informacyjnej znajdziesz w źródłach pod artykułem.

Jak dawkować strofantynę?

Dawkowanie strofantyny warto skonsultować z osobą doświadczoną w jej stosowaniu. Istnieją przeciwwskazania – w tym przeciwwskazania bezwzględne – do stosowania strofantu. Substancja ta może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami i nie należy ich łączyć. Mimo, że wyciąg ze strofantu jest produktem całkowicie naturalnym, warto pamiętać, że jego niewłaściwe przede wszystkim nadmierne stosowanie w nieodpowiednim czasie może być niebezpieczne dla zdrowia.

Zawsze konsultuj się z lekarzem zanim zdecydujesz się włączyć tego typu preparaty do stosowania w twoim konkretnym przypadku. Problem pojawi się w momencie kiedy będziesz chcieć lekarza, który ma jakiekolwiek pojęcie o stosowaniu ouabainy znaleźć. W Stanach Zjednoczonych jest to trudne, ale nie niemożliwe. Natomiast w Polsce graniczy z cudem. Każdy medyk – od świeżo upieczonego absolwenta akademii medycznych po mniej lub bardziej szanowanych Panów Profesorów – będzie się kierował oficjalnymi wytycznymi i procedurami medycznymi (nie mylić z medycyną), a te jak wiadomo stosowania strofantyny nie przewidują.

Weź także pod uwagę kluczową informację, że preparat stosowany jeszcze kilkanaście lat temu przez personel medyczny podczas interwencji był podawany dożylnie ze względu na szybsze działanie. Nie zmienia to faktu, że wokół wchłanialności tej substancji podawanej doustnie narósł paskudny mit z którym rozprawiłem się w tym artykule: Jaka jest prawda o biodostępności strofantyny?

Porównanie: Strofantyna vs Digitalis

Najczęściej zadawane pytania:

Czy strofantyna to to samo co digitalis?
Nie. Strofantyna (ouabain) ma inny profil działania, inny czas półtrwania, mniejsze ryzyko kumulacji i toksyczności.

Czy strofantyna była skuteczna?
Tak, setki tysięcy pacjentów leczono nią przez dekady. Skuteczność była potwierdzana klinicznie, szczególnie w leczeniu dusznicy bolesnej i zawału.

Dlaczego przestano ją stosować?
Z przyczyn regulacyjnych i rynkowych – nie przez brak działania ani rzekomą toksyczność dla przejaskrawienia nazywaną „wąskim indeksem terapeutycznym”. Wymogi badań rejestracyjnych w latach 90. wyeliminowały wiele starszych leków. Nie obyło się też bez niejasności, podejrzeń i lobbingu. Oczywiście oficjalne stanowisko organów regulacyjnych jest takie, że mamy skuteczniejsze, nowocześniejsze i bezpieczniejsze leki dostępne do realizacji procedur medycznych, w których strofantyna miała i mogłaby mieć nadal zastosowanie.

Czy organizm sam produkuje ouabainę?
Tak. Znaleziono ją w nadnerczach, podwzgórzu i przysadce. Od 1991 roku uznaje się ją za substancję endogenną.

Dlaczego nigdy nie wróciła do terapii jako lek?
Brak producenta ze środkami finansowymi i chęcią przeprowadzenia skomplikowanych i kosztownych procedur oraz zła reputacji po trybunale heidelberskim. Nie była przedmiotem nowoczesnych badań klinicznych w XXI wieku.

Czy strofantyna jest legalna?
W żadnym wypadku nie jest zakazana, ale nie ma obecnie zarejestrowanych preparatów ani leków z g-strofantyną w UE ani USA.

Jakie są przeciwwskazania?
Odpowiedź z objaśnieniami znajdziesz w tym artykule: Kiedy nie stosować strofantyny? Przeciwwskazania.

Na zakończenie

Celem tego artykułu jest wyłącznie wyjaśnienie jak działa i czym jest strofantyna, a w żadnym wypadku nie jest nim przekonanie kogokolwiek, że naturalna strofantyna / ouabaina jako ziołowy związek o działaniu nasercowym jest lepszym rozwiązaniem od procedur i leków farmakologicznych wydawanych z przepisu lekarzy specjalistów.

Jak w każdej pracy, w którą angażuję mój czas i energię staram się wskazać historyczne, naukowe i anegdotyczne fakty oraz alternatywę dla tych, którzy mając do tego pełne prawo, sami świadomie decydują się polegać na osiągnięciach współczesnej, naukowej medycyny naturalnej w kwestii dbania o swoje zdrowie.

Strofantyna nie jest rozwiązaniem dla każdego. Jej stosowanie niesie ze sobą ryzyka, których należy być świadomym czerpiąc wiedzę z rzetelnych źródeł i od kompetentnych specjalistów. Nie zmienia to faktu, że nalewki ze strofantem to bardzo rozsądne rozwiązanie i wartościowe produkty, które warto mieć pod ręką, a już z całą pewnością warto uchronić je od zapomnienia.

Źródła:

Ewa Jaźwińska-Tarnawska, Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej, Leki stosowane w chorobach układu krążenia
https://www.zentrum-der-gesundheit.de/bibliothek/naturheilkunde/alternative-mittel/strophanthin
Eberhard J. Wormer: Strophanthin. Kopp Verlag. 1. Auflage 2015
Rolf-Jürgen Petry, Hans Schaefer: Strophantin-Über die Abwehr der optimalen Vorbeugung und Behandlung, Verlag Florilegium 2017
www.herzinfarkt-alternativen.de/strophanthin-eine-reise-in-eine-unbekannte-welt
https://go.drugbank.com/categories/DBCAT001260
https://www.wrf.org/complementary-therapies/g-strophantin-heart-disease

Zastrzeżenie:

Treści zawarte w tym artykule mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. Celem materiału jest zwiększenie świadomości na temat omawianej substancji, a nie promowanie żadnego konkretnego produktu. Informacje przedstawione w tekście opierają się na dostępnych badaniach naukowych i nie stanowią porady medycznej. Nie powinny być również traktowane jako zachęta do samodzielnego diagnozowania lub leczenia jakichkolwiek dolegliwości. W przypadku jakichkolwiek problemów zdrowotnych lub wątpliwości zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub innym wykwalifikowanym specjalistą.